Tijdens erytrocytaggregatie, rood bloed cellen clusteren samen en klonteren samen. Het fenomeen is tot op zekere hoogte fysiologisch, vooral in de kleinere haarvaten. Bij immuuncomplexziekten wordt deze fysiologische graad bijvoorbeeld overschreden.
Wat is erytrocytaggregatie?
Bij erytrocytaggregatie, rood bloed cellen clusteren samen en klonteren samen. Rood bloed cellen worden ook wel genoemd erytrocyten. Erytrocyten zijn organelloze cellen die niet kunnen delen. De cellen hebben een biconcave afgeplatte vorm waarvan het hoofdbestanddeel rood is hemoglobine Door de vorm van de cellen wordt hun oppervlak vergroot, waardoor betere omstandigheden voor gasuitwisseling ontstaan. Erytrocyten zijn zeer flexibel en komen voor in enkele tientallen verschillende vormvarianten, zoals anulocyten of macrocyten. Ze kunnen hun vorm aanpassen en migreren zo door haarvaten met een kleinere diameter dan ze zelf bezitten. Onder de celmembraan van de cellen ligt een filamentnetwerk dat in het membraan straalt. Het netwerk van filamenten geeft rode bloedcellen hun dichte structuur en creëert een zogenaamd erytrocytisch cytoskelet. Eiwitten zoals spectrine en ankyrine zijn essentieel voor hun structurele vorm. Er is een aantrekkingskracht tussen rode bloedcellen. Deze kracht wordt effectief bij lage bloedstroomsnelheden. In de loop van zogenaamde pseudo-agglutinatie verzamelen erytrocyten zich tot rouleaux om te kunnen passeren schepen makkelijker. De rouleaux komt dus overeen met een geldrolachtige agglutinatie van rode bloedcellen, die mogelijk wordt gemaakt door plasma eiwitten Het oplossen van een rouleaux is al mogelijk door middel van geringe mechanische krachten. Pseudo-agglutinatie van rode bloedcellen is een vorm van aggregatie van rode bloedcellen of agglomeratie van rode bloedcellen. Elk type aggregatie komt overeen met een agglomeratie van biologisch fysiologische elementen.
Functie en taak
Erytrocytenaggregatie vindt plaats op basis van aantrekkingskrachten zoals die bestaan tussen individuele erytrocyten. Omdat deze aantrekkingskrachten relatief klein zijn, treedt aggregatie niet op bij regelmatige stroomsnelheden. Pseudo-aggregatie, of geldrolvorming, vindt voornamelijk plaats wanneer het bloed langzaam stroomt of stilstaat. In deze situatie klonteren de rode bloedcellen samen om een rouleaux te vormen. Deze pseudo-agglutinatie is omkeerbaar. Zwakke krachten zijn voldoende om de "geldrol" van rode bloedcellen weer op te lossen. De aggregatie van de erytrocyten is te wijten aan verschillende beïnvloedende factoren naast de aantrekkingskracht tussen de bloedcellen. De mate van aggregatie wordt bijvoorbeeld beïnvloed door factoren zoals membraanvervormbaarheid en sialylering. De plasmaproteïnergische maskering van negatieve ladingen speelt ook een rol bij de mate van agglutinatie. De vorming van geldrollen is vooral belangrijk in de context van bloedviscositeit. Zo bepaalt onder meer de aggregatie de viscositeitsgraad. Menselijk bloed gedraagt zich niet als een Newtoniaanse vloeistof, maar combineert de eigenschappen van een vloeibaar medium met materiaaleigenschappen. Bloed vertoont dus een niet-proportioneel en nogal grillig stromingsgedrag. In deze context is het zogenaamde Fåhraeus-Lindqvist-effect, dat is gebaseerd op de vervormbaarheid van de rode bloedcellen, van doorslaggevend belang. In de kleinere haarvaten vervormen de rode bloedcellen tot stomatocyten. Ze worden in de axiale stroming verplaatst door schuifkrachten dicht bij de wand. Dit fenomeen komt overeen met de zogenaamde axiale migratie van erytrocyten en geeft aanleiding tot een celarme marginale stroming. Het Fåhraeus-Lindqvist-effect verlaagt de effectieve bloedviscositeit in schepen met nauwe lumina, waardoor de vorming van stenose wordt voorkomen die zou kunnen optreden als gevolg van de aantrekkingskracht tussen erytrocyten. Aggregatie van erytrocyten in de lange, rolachtige en soms vertakte structuren van de rouleaux vindt voornamelijk plaats in het gebied van de kleinere capillairen en lijkt te worden gemedieerd door plasma eiwitten zoals fibrinogeen Verschillende beïnvloedende factoren bevorderen aggregatie. Naast hoge concentraties immunoglobulinen, bloedplaatjes, alpha2-globulines, dextranen, albumine, en polylysine worden geacht aggregatie te bevorderen. Bovendien dragen fysieke invloeden zoals hitte en droogte bij aan pseudo-aggregatie.
Ziekten en kwalen
De huisartsgeneeskunde beoordeelt de aggregatie van erytrocyten in termen van pseudo-aggregatie als een fysiologisch proces. Deze opvatting wordt tegengesproken door alternatieve geneeswijzen. De vorming van geldrollen wordt door veel alternatieve artsen als een pathologische gebeurtenis beschouwd. In de alternatieve geneeskunde wordt het fenomeen daarom gebruikt om verschillende ziekten te diagnosticeren. In deze context nemen alternatieve artsen hun toevlucht tot vitale bloeddiagnostiek in het donkere veld. In de bijbehorende tests kan ook vermeende bloedschade door elektromagnetische velden worden gedetecteerd. Ondertussen laten wetenschappelijke studies het niet toe dat de huisarts een verband legt tussen de geldrolvorming van rode bloedcellen en schade aan het bloed. Orthodoxe artsen beschouwen schade aan het bloed door elektromagnetische velden ook als onnauwkeurig. In het bloeduitstrijkje vertonen aantoonbaar gezonde mensen een erytrocytenaggregatie in de zin van een pseudo-aggregatie of geldrolvorming. In de orthodoxe geneeskunde wordt aggregatie van erytrocyten tot op zekere hoogte als fysiologisch beschouwd. Als deze graad echter wordt overschreden, spreken zelfs orthodoxe artsen van een pathologisch fenomeen. Een bijzonder hoge mate van erytrocyten- en bloedplaatjesaggregatie wordt bijvoorbeeld gezien in de context van zogenaamde immuuncomplexziekten. Deze ziekten worden veroorzaakt door afzettingen van immuuncomplexen in de weefsels. Het individu antilichamen kan worden gericht tegen vreemde antigenen of tegen auto-antigenen. Dit laatste is bijvoorbeeld het geval bij systemisch lupus erythematosus of reumatoïde artritis Dit zijn in de regel IgG-isotype antilichamen die het complementsysteem activeren en dus veroorzaken ontsteking De bloedstolling wordt beïnvloed door de ontsteking In deze omgeving treedt een verhoogde aggregatie van rode bloedcellen op omdat fibrinogeenvertoont bijvoorbeeld een gunstig effect op de aggregatie van rode bloedcellen.
