Arbeidsgeneeskunde: behandeling, effecten en risico's

Arbeidsgeneeskunde, als tak van de medische wetenschap, houdt zich bezig met de interacties tussen volksgezondheid en werk. Het is nog een vrij jonge tak van de geneeskunde, vanwege de effecten van beroepsmatige spanning waren niet zo aanwezig bij eerdere generaties als nu.

Wat is arbeidsgeneeskunde?

Arbeidsgeneeskunde, als tak van de medische wetenschap, houdt zich bezig met de interacties tussen volksgezondheid en werk. Arbeidsgeneeskunde besteedt bijzondere aandacht aan werkgerelateerd volksgezondheid problemen, zoals ze tegenwoordig in elk beroep kunnen voorkomen. Bedrijfsartsen zien niet alleen lichamelijke gezondheidsschade door het werk, maar in toenemende mate ook psychische stoornissen, die direct het gevolg kunnen zijn van de werkomgeving van een getroffen persoon. Pesten or burn-out zijn anglicismen die nu stevig verankerd zijn in het taalgebruik als het gaat om het beschrijven van psychisch lijden veroorzaakt door de werkplek. Maar ook de klassieke beroepsziekten zoals silicose, asbestose of rug- of gewrichtsaandoeningen spelen een rol. Arbeidsgeneeskunde definieert zichzelf niet alleen als een tak van de geneeskunde voor het diagnosticeren van door werk veroorzaakte beperkingen op het werk, maar vooral voor het voorkomen ervan. Bedrijfsartsen voeren daarom ook interne gezondheidsprofylaxe uit om de gezondheid van de werknemers van een bedrijf zo goed mogelijk te behouden. Veel bedrijven hebben het probleem onderkend en bieden passende preventieprogramma's aan, bijvoorbeeld in de vorm van back schools, yoga cursussen of ontspanning oefeningen tijdens werkuren. De wettelijke eisen voor arbeidsgeneeskunde moeten door de bedrijven worden geïmplementeerd. Boven een bepaalde bedrijfsgrootte moet er een bedrijfsarts aanwezig zijn om de regelmatig voorgeschreven arbeidsgeneeskundige onderzoeken bij medewerkers uit te voeren.

Behandelingen en therapieën

In Duitsland is er een aanvullende medische opleiding tot arbeidsgeneesheer, het is een specialistische opleiding met de titel specialist arbeidsgeneeskunde. Bedrijfsartsen behandelen specifiek de zorgen, klachten en ziektes van medewerkers in bedrijven. Binnen het bedrijf zijn echter alleen die gezondheidsstoornissen van belang die op enigerlei wijze verband kunnen houden met het werk. Bedrijfsartsen kunnen door hun opleiding doorgaans snel beoordelen of een gezondheidsstoornis al dan niet werkgerelateerd is. Als er sprake is van beroepsziekten, stellen bedrijfsartsen ook overeenkomstige deskundigenrapporten op voor een werknemer, bijvoorbeeld als het gaat om vervroegde pensionering vóór de officiële pensioenleeftijd. Ongevallenpreventie valt ook onder de richtlijnen van de arbeidsgeneeskunde. Als een bedrijfsarts zwarte plekken bij ongevallen heeft vastgesteld, moet een werkgever passende maatregelen nemen maatregelen om deze zwakke punten te elimineren. Gebeurt dit niet en raakt een medewerker gewond als gevolg van nalatigheid van het bedrijf, dan heeft de medewerker recht op een vergoeding. Arbeidsgeneeskunde dient om de prestaties van werknemers op peil te houden en om gezondheidsproblemen die deze prestaties negatief kunnen beïnvloeden, vroegtijdig op te sporen. Bedrijfsartsen houden over het algemeen op holistische wijze rekening met de fysieke, psychologische en psychosociale aspecten van werknemers. Werkgerelateerde ziekten moeten worden voorkomen en de gezondheid op de werkplek moet worden bevorderd. Werknemers moeten worden geïnformeerd over gezondheidsrisico's en de effecten van gevaarlijke stoffen op de werkplek. Maatregelen ter verbetering van de gezondheidssituatie op de werkplek worden door de arbeidsgeneeskunde aan een doelmatigheidscontrole onderworpen. Arbeidsgeneeskunde is ook betrokken wanneer nieuwe werkplekken worden gepland of arbeidsmiddelen of apparaten moeten worden aangeschaft. De bedrijfsarts kan er namelijk voor zorgen dat zitmeubelen of speciale beschermingsmiddelen zo ergonomisch mogelijk worden aangeschaft. Ook werktijden, pauzevoorschriften, werkritmes, werkplekinrichting en optimalisatie van werkprocessen zijn belangrijke aspecten van de arbeidsgeneeskunde. Duiken en luchtvaartgeneeskunde zijn twee bijzondere deelaspecten van de arbeidsgeneeskunde die de effecten van water op het menselijk lichaam enerzijds en de effecten op het lichaam tijdens een vlucht anderzijds.

Diagnose- en onderzoeksmethoden

Door zijn medische opleiding beschikt de bedrijfsarts ook over alle gangbare medische onderzoeksmethoden. Arbeidsmedische onderzoeken hebben echter enkele typische details die essentieel zijn voor detectie gezondheid op het werk problemen. De gedefinieerde onderzoeks- en behandelingsprocedures omvatten in het bijzonder arbeidsmedische controles in overeenstemming met de wettelijke voorschriften. Deze zorgen voor een alomvattend bloed test, een onderzoek van de longen, en een uitgebreid fysiek onderzoek en individu gezondheid op het werk consult bij elke arbeidsgezondheidskundig onderzoek. Om aan deze wettelijk voorgeschreven procedure te voldoen, worden werknemers door de werkgever op rotatiebasis uitgenodigd om de arbeidsgeneeskundige keuring bij te wonen. Deelname aan het arbeidsgeneeskundig onderzoek is verplicht voor medewerkers. Weigering om zonder goede reden aanwezig te zijn, kan zelfs leiden op waarschuwing of ontslag, omdat een werkgever dan ernstig zijn zorgplicht schendt. Bedrijfsarts neemt ook persoonlijk de werkplek van de werknemer onder de loep, meestal op verzoek van de werknemer. Door het op deze manier opgedane inzicht in het werkproces kan de bedrijfsarts gevarenanalyses en werkplekbeoordelingen opstellen. Daarnaast kan er advies worden gegeven over ergonomische werkinrichting. Ergometrie, longfunctietesten en de beoordeling van gehoor en gezichtsvermogen met behulp van eenvoudige apparaattechnieken maken ook deel uit van de standaard van elk arbeidsgeneeskundig onderzoek. Voor veel medewerkers is de bedrijfsarts echter ook buiten de reguliere onderzoeksafspraken een belangrijk en competent aanspreekpunt als zich plotseling gezondheidsbeperkingen en problemen voordoen op de werkvloer. Net als alle artsen hebben bedrijfsartsen een geheimhoudingsplicht en mogen ze met name geen informatie over de gezondheidstoestand van werknemers aan de werkgever meedelen. Evaluatie van meetresultaten van verschillende werkomgevingsfactoren, zoals geluid, klimaatvariabelen, verlichting of gevaarlijke stoffen, zijn ook vaak onderwerp van arbeidsgeneeskundig onderzoek. Met name geluidsoverlast op de werkplek vormt voor veel medewerkers een enorme belasting voor de gezondheid.