Acriflaviniumchloride: effecten, gebruik en risico's

Het preparaat acriflavinium chloride is ontwikkeld door IG Farben in de jaren 1920. Aanvankelijk werd het actieve ingrediënt gebruikt voor de behandeling van wondinfecties in de mond en keel. Vanwege zijn werkingsmechanisme bestaat er echter bezorgdheid dat acriflavinium chloride kan veroorzaken kanker​ Het actieve ingrediënt wordt daarom niet meer gebruikt in de humane geneeskunde, maar wel in de diergeneeskunde bij de behandeling van siervissen.

Wat is acriflaviniumchloride?

Het actieve ingrediënt wordt niet meer gebruikt in de menselijke geneeskunde omdat het zou kunnen veroorzaken kanker, maar het wordt nog steeds gebruikt in de diergeneeskunde bij de behandeling van siervissen. Acriflavinium chloride is een actief ingrediënt dat bestaat uit een mengsel van stoffen waarvoor al in 1929 patent werd aangevraagd door het chemiebedrijf IG Farben. Het is een antisepticum dat werd gebruikt voor de behandeling van infecties in de mond en keel en tegen slaapziekte. Sinds een studie van het International Agency for Research on Kanker ontdekte dat acriflaviniumchloride de ontwikkeling van kanker kan bevorderen, wordt het medicijn niet langer gebruikt in de menselijke geneeskunde. Acriflaviniumchloride wordt echter veel gebruikt door aquariumbezitters, die het gebruiken om aquaria te desinfecteren en om verschillende ziekten bij vissen te behandelen. In principe wordt acriflaviniumchloride ingedeeld in de actiegroep van antiseptica, hoewel het in engere zin wordt gebruikt als een ontsmettingsmiddel.

Farmacologische werking

De verspreiding van virussen en bacteriën wordt voorkomen door acriflaviniumchloride, omdat het actieve ingrediënt wordt afgezet in het DNA van de ziekteverwekker tussen twee basenparen. Bij de volgende celdeling treedt een zogenaamde schermmutatie op, die het erfelijk materiaal van de pathogenen. Gelijkwaardig aan antibiotica, dit kan leiden tegen weerstand van verschillende stammen van virussen en bacteriën, omdat het inbrengen van het actieve ingrediënt een mutatie teweegbrengt die kan doorgaan. Acriflaviniumchloride is bijzonder effectief tegen grampositief bacteriën​ Deze bacteriestammen verkleuren tijdens microscopisch onderzoek op een manier die is gedefinieerd door Hans Christian Gram, wat de diagnose van de ziekteverwekker in verschillende infectieziekten​ Grampositieve bacteriën zijn meestal Actinobacteriën of Firmicutes, die in de natuur een belangrijke rol spelen bij de afbraak van verontreinigende stoffen, maar vaak voorkomen als pathogenen​ Omdat acriflaviniumchloride niet alleen de bacteriën en virussen, maar ontvouwt ook zijn werkingsmechanisme in de cellen van het menselijk lichaam, kan het ook leiden op mutaties van individuele cellen. Dit geldt vooral bij herhaald gebruik.

Medische toepassing en gebruik

De werkzame stof acriflaviniumchloride speelt een belangrijke rol in de diergeneeskunde bij de behandeling van siervissen. Hier worden verschillende ziekten behandeld, zoals bacteriële infecties, schimmelinfecties, vinrot of kleine ontstekingen. Hier wordt het preparaat extern aangebracht door het eenvoudig aan het aquarium toe te voegen water​ Behalve volwassen vissen kunnen ook door een infectie aangetaste viskuit worden behandeld met acriflaviniumchloride. De voorbereiding belooft ook effectieve hulp tegen verschillende schadelijke parasieten, waaronder kieuwen en huid wormen. Acriflaviniumchloride verzwakt reeds uitgebroken infecties en kan het uitbreken van nieuwe infecties voorkomen. Daarom wordt het preparaat ook gebruikt om aquaria te desinfecteren. Aquariumbezitters moeten ervoor zorgen dat de filters worden schoongemaakt voordat ze acriflaviniumchloride aan de water​ Bij vijverbeheer speelt acriflaviniumchloride ook een belangrijke rol als effectieve voorbereiding. Hier behoort het tot de standaard remedie die wordt gegeven aan quarantainevijvers, zelfs als de vissen aan andere ziekten lijden. Dit komt omdat deze de ontwikkeling van infecties bij verzwakte vissen kunnen bevorderen. Door gebruik te maken van acriflaviniumchloride heeft de vijverhouder de zekerheid dat in ieder geval een deel van de vispopulatie kan worden gered.

Risico's en bijwerkingen

Een van de meest voorkomende nadelen van acriflaviniumchloride is een gelige verkleuring van het water​ Bovendien kunnen waterplanten worden beschadigd of gedood. Omdat het actieve ingrediënt ook de cellen van de zieke vis binnendringt, acriflaviniumchloride administratie kan veroorzaken onvruchtbaarheid in sommige vissoorten zoals guppy's. Daarom mag het preparaat in Duitsland niet meer in de humane geneeskunde worden gebruikt omdat het een van de triggerfactoren is voor verschillende soorten kanker. De mutagene werking van acriflaviniumchloride betekent ook dat talrijk pathogenen hebben nu gedeeltelijke of volledige weerstand ontwikkeld. Op de lange termijn kan de verbinding daarom ondoeltreffend worden tegen volledige bacteriestammen en virussen, zoals al het geval is met antibiotica.